معرفی وبلاگ
با تو گر خواهي سخن گويد " خدا " قرآن بخوان
تا شود روح تو با حق آشنا قرآن بخوان
اي بشر ياد "خدا" آرامش دل مي دهد
دردمندان را بود قرآن دوا ، قرآن بخوان
--- مشتاق نظرات سازنده شما --خادم قرآن لطیف درویشی
latif@chmail.ir
دسته
دانش افزا
آرشیو
آمار وبلاگ
Rss
طراح قالب
«15» وَإِن جَهَدَاكَ عَلَى أَن تُشْرِكَ بِى مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلَا تُطِعْهُمَا وَ صَاحِبْهُمَا فِى الدُّنْيَا مَعْرُوفاً وَ اتَّبِعْ سَبِيلَ مَنْ أَنَابَ إِلَىَّ ثُمَّ إِلَىَّ مَرْجِعُكُمْ فَأُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ
و اگر آن دو (پدر و مادر) تلاش كردند چيزى را كه بدان علم ندارى، شريك من سازى، از آنان فرمان مبر، ولى با آنان در دنيا به نيكى رفتار كن، و راه كسى را پيروى كن كه به سوى من باز آمده است، پس بازگشت شما به سوى من است، من شما را به آنچه عمل مىكرديد آگاه خواهم ساخت.
و اگر آن دو (پدر و مادر) تلاش كردند چيزى را كه بدان علم ندارى، شريك من سازى، از آنان فرمان مبر، ولى با آنان در دنيا به نيكى رفتار كن، و راه كسى را پيروى كن كه به سوى من باز آمده است، پس بازگشت شما به سوى من است، من شما را به آنچه عمل مىكرديد آگاه خواهم ساخت.
نكته ها:
در قرآن، سه نوع اطاعت داريم:
1- اطاعت مطلق نسبت به خداوند، پيامبر و اولى الامر. «اطيعوا اللّه و اطيعوا الرسول و اولى الامر منكم»(115)
2- عدم اطاعت مطلق از كافران، منافقان، مفسدان، گناهكاران، ظالمان و... .«و لاتطع الكافرين و المنافقين»(116)، «لاتطع آثماً او كفوراً»(117)، «لا تتّبع سبيل المفسدين»(118)
3- اطاعت مشروط نسبت به والدين؛ يعنى اگر دستورات مفيد يا مباح دادند، لازم است پيروى كنيم، امّا اگر تلاش كردند فرزند را به غير خدا فراخوانند نبايد اطاعت كرد.
پيامها:
1- انسان به طور فطرى گرايش توحيدى دارد و ديگران براى مشرك كردن او تلاش مىكنند. «جاهداك»
2- در كنار بيان كليّات، به تبصرهها نيز توجّه داشته باشيم. (در كنار سفارش به اطاعت از والدين «وَصّينا الانسان»، به انحرافات احتمالى والدين نيز توجّه شده است). «جاهداك على ان تشرك»
3- شرك، هيچ گونه منطق علمى ندارد. «ليس لك به علم»
4- تقليد كوركورانه ممنوع است. «ما ليس لك به علم فلا تطعهما»
5 - حقّ خدا، بر هر حقّى از جمله حقّ والدين، مقدّم است. «فلا تطعهما»
6- هرگاه الگويى را از كسى مىگيريم، الگوى مناسب ديگرى را جايگزين آن كنيم. «فلاتطعهما - واتبع»
7- در موارد انحرافى، اطاعت از والدين لازم نيست، ولى زندگى عادّى را بايد حفظ كرد. «فلا تطعهما و صاحبهما فىالدنيا معروفا»
8 - كار خوب و معروف در هيچ حالى نبايد ترك شود. «صاحبهما فىالدنيا معروفا»
9- تا آخر عمر بايد با والدين به نيكى رفتار كرد. (حتّى با والدين مشرك) «صاحبهما فى الدنيا معروفا»
10- توبه كنندگان واقعى و مؤمن، شايسته الگو شدن هستند. «واتّبع سبيل مَن اناب الىّ»
11- گاهى در انتخاب عقيده و رفتار در خانواده، تفكيك لازم است؛ در زندگى دنيوى همراه با والدين، ولى در پيروى كردن، راه پاكان و صالحان. «واتّبع سبيل مَن اَناب الىّ»
12- ايمان به معاد، ضامن اصلاح امور و اطاعت انسان از راه خداست. «الىَّ مرجعكم»
در قرآن، سه نوع اطاعت داريم:
1- اطاعت مطلق نسبت به خداوند، پيامبر و اولى الامر. «اطيعوا اللّه و اطيعوا الرسول و اولى الامر منكم»(115)
2- عدم اطاعت مطلق از كافران، منافقان، مفسدان، گناهكاران، ظالمان و... .«و لاتطع الكافرين و المنافقين»(116)، «لاتطع آثماً او كفوراً»(117)، «لا تتّبع سبيل المفسدين»(118)
3- اطاعت مشروط نسبت به والدين؛ يعنى اگر دستورات مفيد يا مباح دادند، لازم است پيروى كنيم، امّا اگر تلاش كردند فرزند را به غير خدا فراخوانند نبايد اطاعت كرد.
پيامها:
1- انسان به طور فطرى گرايش توحيدى دارد و ديگران براى مشرك كردن او تلاش مىكنند. «جاهداك»
2- در كنار بيان كليّات، به تبصرهها نيز توجّه داشته باشيم. (در كنار سفارش به اطاعت از والدين «وَصّينا الانسان»، به انحرافات احتمالى والدين نيز توجّه شده است). «جاهداك على ان تشرك»
3- شرك، هيچ گونه منطق علمى ندارد. «ليس لك به علم»
4- تقليد كوركورانه ممنوع است. «ما ليس لك به علم فلا تطعهما»
5 - حقّ خدا، بر هر حقّى از جمله حقّ والدين، مقدّم است. «فلا تطعهما»
6- هرگاه الگويى را از كسى مىگيريم، الگوى مناسب ديگرى را جايگزين آن كنيم. «فلاتطعهما - واتبع»
7- در موارد انحرافى، اطاعت از والدين لازم نيست، ولى زندگى عادّى را بايد حفظ كرد. «فلا تطعهما و صاحبهما فىالدنيا معروفا»
8 - كار خوب و معروف در هيچ حالى نبايد ترك شود. «صاحبهما فىالدنيا معروفا»
9- تا آخر عمر بايد با والدين به نيكى رفتار كرد. (حتّى با والدين مشرك) «صاحبهما فى الدنيا معروفا»
10- توبه كنندگان واقعى و مؤمن، شايسته الگو شدن هستند. «واتّبع سبيل مَن اناب الىّ»
11- گاهى در انتخاب عقيده و رفتار در خانواده، تفكيك لازم است؛ در زندگى دنيوى همراه با والدين، ولى در پيروى كردن، راه پاكان و صالحان. «واتّبع سبيل مَن اَناب الىّ»
12- ايمان به معاد، ضامن اصلاح امور و اطاعت انسان از راه خداست. «الىَّ مرجعكم»
-------------------------------------------------------------------------------------------------
115) نساء، 59.
116) احزاب، 1.
117) انسان، 24.
118) ص، 26.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
منبع : قرائتي، محسن، تفسير سوره لقمان
«14» وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَنَ بِوَلِدَيْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْناً عَلَى وَهْنٍ وَ فِصَلُهُ فِى عَامَيْنِ أَنِ اشْكُرْ لِى وَ لِوَلِدَيْكَ إِلَىَّ الْمَصِيرُ
و ما انسان را دربارهى پدر و مادرش سفارش كرديم، مادرش او را حمل كرد، در حالى كه هر روز ناتوانتر مىشد، (و شير دادن) و از شير گرفتنش در دو سال است، (به او سفارش كرديم كه) براى من و پدر و مادرت سپاس گزار، كه بازگشت (همه) فقط به سوى من است.
و ما انسان را دربارهى پدر و مادرش سفارش كرديم، مادرش او را حمل كرد، در حالى كه هر روز ناتوانتر مىشد، (و شير دادن) و از شير گرفتنش در دو سال است، (به او سفارش كرديم كه) براى من و پدر و مادرت سپاس گزار، كه بازگشت (همه) فقط به سوى من است.
نكتهها:
كلمهى «وَهن»، به معناى ضعف جسمانى است، چنانكه «توهين» به معناى تضعيفِ شخصيّت است.
دايرهى احسان، گستردهتر از انفاق است. احسان، شامل هر نوع محبّت و خدمت مىشود، ولى انفاق معمولاً در كمكهاى مالى به كار مىرود. در قرآن كريم، احسان به والدين در كنار توحيد مطرح شده است. «و قَضى ربّك اَلاّ تعبدوا اِلاّ ايّاه و بالوالدين احسانا»(94)
در آيه مورد بحث، ابتدا دربارهى نيكى به والدين سفارش شده، سپس به دوران باردارى مادر اشاره كرده تا وجدان اخلاقى انسان را تحريك و بيدار كند و به او تذكّر دهد كه گذشتهها را فراموش نكند. همواره به ياد داشته باشد كه مادرش او را حمل كرد و از شيرهى جانش به او داد و به خاطر آسايش او از خواب و خوراك خود صرف نظر كرد كه هيچ كس حاضر نبود چنين زحمت هايى را تحمّل كند. چون حقّ مادر بيشتر در معرض تضييع است و يا حقّ او بيش از پدر است، خداوند سفارش مخصوص نموده است.
والدين و فرزند، حقوق متقابل دارند، در آيهى قبل موعظه پدر نسبت به فرزند مطرح شد، و در اين آيه احسان و سپاس فرزند نسبت به والدين.
پيامها:
1- از سخن حقّ پيروى كنيم، چه موعظهى بندهى خدا باشد، «لقمان» و چه وصيّت خداوند سبحان. «وصّينا»
2- همهى انسانها، در هر رتبه و شرايطى كه باشند مديون والدين هستند. «وصّينا الانسان» («الانسان»، شامل همهى مردم مىشود)
3- احترام والدين، حقّى است انسانى نه فقط اسلامى، حتّى والدين كافر را بايد احسان نمود. «وصّينا الانسان بوالديه»
4- آن كه زحمت بيشترى مىكشد، بايد نامش جداگانه برده شود. «والديه - اُمّه»
5 - در فرمانهاى عمومى، بايد استدلال نيز عام باشد. (چون مخاطب، همه انسانها هستند، باردارى مادران مطرح است كه مربوط به همهى مردم است و هر انسانى مادر دارد). «حملته اُمّه»
6- به بهانه آن كه كارى، وظيفهى طبيعى فردى است، نبايد از سپاس و احسان او، شانه خالى كنيم. (باردارى، امرى طبيعى است، ولى ما مسئوليت داريم كه به مادر احترام گذاريم و از زحمات او قدردانى كنيم). «حملته اُمّه»
7- يادى از گذشتهها كنيم تا روحيّهى شكرگزارى در ما زنده شود. «حملته اُمّه»
8 - دوران باردارى و شيردادن، پديدآورندهى حقوق مادر بر فرزند و مهمترين دوران شكلگيرى شخصيّت فرزند است. «حملة اُمّه... و فصاله»
9- جدا كردن كودك از شير مىتواند در خلال دو سال باشد و واجب نيست بعد از پايان دو سال باشد. (كلمهى «فصال»، به معناى بازگرفتن كودك از شير است و «فى عامين»، نشان آن است كه در لابلاى دو سال نيز مىتوان كودك را از شير گرفت، گرچه بهتر است دو سال تمام شود.)
10- تحمّل سختى در راه انجام وظيفه، سرچشمهى پيدايش حقّ است. كسانى كه با وجود ضعف و خستگى بار مسئوليتى را بر دوش مىكشند، حقّ بيشترى بر انسان دارند. «وهناً على وهن»
11- سپاسگزارى از والدين، از جايگاه والايى نزد خداوند برخوردار است. «ان اشكر لى ولوالديك» بعد از شكر خداوند، تشّكر از والدين مطرح است.
12- سرانجام همهى ما به سوى خداست، از ناسپاسى نسبت به والدين بترسيم. «الىّ المصير»
13- ايمان به رستاخيز، انگيزهى عمل صالح از جمله احسان به والدين است. «الىّ المصير»
14- حقِّ خداوند، بر حقّ والدين مقدّم است. «ان اشكر لى ولوالديك» تشكّر و احسان به والدين، ما را از خداوند غافل نكند.
كلمهى «وَهن»، به معناى ضعف جسمانى است، چنانكه «توهين» به معناى تضعيفِ شخصيّت است.
دايرهى احسان، گستردهتر از انفاق است. احسان، شامل هر نوع محبّت و خدمت مىشود، ولى انفاق معمولاً در كمكهاى مالى به كار مىرود. در قرآن كريم، احسان به والدين در كنار توحيد مطرح شده است. «و قَضى ربّك اَلاّ تعبدوا اِلاّ ايّاه و بالوالدين احسانا»(94)
در آيه مورد بحث، ابتدا دربارهى نيكى به والدين سفارش شده، سپس به دوران باردارى مادر اشاره كرده تا وجدان اخلاقى انسان را تحريك و بيدار كند و به او تذكّر دهد كه گذشتهها را فراموش نكند. همواره به ياد داشته باشد كه مادرش او را حمل كرد و از شيرهى جانش به او داد و به خاطر آسايش او از خواب و خوراك خود صرف نظر كرد كه هيچ كس حاضر نبود چنين زحمت هايى را تحمّل كند. چون حقّ مادر بيشتر در معرض تضييع است و يا حقّ او بيش از پدر است، خداوند سفارش مخصوص نموده است.
والدين و فرزند، حقوق متقابل دارند، در آيهى قبل موعظه پدر نسبت به فرزند مطرح شد، و در اين آيه احسان و سپاس فرزند نسبت به والدين.
پيامها:
1- از سخن حقّ پيروى كنيم، چه موعظهى بندهى خدا باشد، «لقمان» و چه وصيّت خداوند سبحان. «وصّينا»
2- همهى انسانها، در هر رتبه و شرايطى كه باشند مديون والدين هستند. «وصّينا الانسان» («الانسان»، شامل همهى مردم مىشود)
3- احترام والدين، حقّى است انسانى نه فقط اسلامى، حتّى والدين كافر را بايد احسان نمود. «وصّينا الانسان بوالديه»
4- آن كه زحمت بيشترى مىكشد، بايد نامش جداگانه برده شود. «والديه - اُمّه»
5 - در فرمانهاى عمومى، بايد استدلال نيز عام باشد. (چون مخاطب، همه انسانها هستند، باردارى مادران مطرح است كه مربوط به همهى مردم است و هر انسانى مادر دارد). «حملته اُمّه»
6- به بهانه آن كه كارى، وظيفهى طبيعى فردى است، نبايد از سپاس و احسان او، شانه خالى كنيم. (باردارى، امرى طبيعى است، ولى ما مسئوليت داريم كه به مادر احترام گذاريم و از زحمات او قدردانى كنيم). «حملته اُمّه»
7- يادى از گذشتهها كنيم تا روحيّهى شكرگزارى در ما زنده شود. «حملته اُمّه»
8 - دوران باردارى و شيردادن، پديدآورندهى حقوق مادر بر فرزند و مهمترين دوران شكلگيرى شخصيّت فرزند است. «حملة اُمّه... و فصاله»
9- جدا كردن كودك از شير مىتواند در خلال دو سال باشد و واجب نيست بعد از پايان دو سال باشد. (كلمهى «فصال»، به معناى بازگرفتن كودك از شير است و «فى عامين»، نشان آن است كه در لابلاى دو سال نيز مىتوان كودك را از شير گرفت، گرچه بهتر است دو سال تمام شود.)
10- تحمّل سختى در راه انجام وظيفه، سرچشمهى پيدايش حقّ است. كسانى كه با وجود ضعف و خستگى بار مسئوليتى را بر دوش مىكشند، حقّ بيشترى بر انسان دارند. «وهناً على وهن»
11- سپاسگزارى از والدين، از جايگاه والايى نزد خداوند برخوردار است. «ان اشكر لى ولوالديك» بعد از شكر خداوند، تشّكر از والدين مطرح است.
12- سرانجام همهى ما به سوى خداست، از ناسپاسى نسبت به والدين بترسيم. «الىّ المصير»
13- ايمان به رستاخيز، انگيزهى عمل صالح از جمله احسان به والدين است. «الىّ المصير»
14- حقِّ خداوند، بر حقّ والدين مقدّم است. «ان اشكر لى ولوالديك» تشكّر و احسان به والدين، ما را از خداوند غافل نكند.
--------------------------------------------------------------------------------------
منبع : قرائتي، محسن، تفسير سوره لقمان